Dobrze dobrane oświetlenie pomaga stworzyć dobre warunki do nauki i gwarantuje niskie zużycie prądu, co w sytuacji polskich szkół ma niebagatelne znaczenie. Dlatego coraz częściej, planując ograniczenie kosztów eksploatacji obiektów oświatowych, ich zarządcy sięgają po oświetlenie LED. Tym bardziej, że dobrze zaprojektowane systemy oświetleniowe spełniają rygorystyczne normy, określone dla budynków publicznych, w tym także edukacyjnych. W Polskiej Normie (PL-EN 12464-1) opisane są parametry oświetlenia w placówkach szkolnych dla poszczególnych pomieszczeń. Znajdują się tam także wskazówki dotyczące doboru światła dla poprawy efektywności pracy, stymulacji i podniesienia koncentracji uczniów.
Normy określają wszystkie najważniejsze cechy oświetlenia. Poniżej opisujemy najważniejsze parametry, których spełnienie będzie wymagane w przypadku instalacji nowego oświetlenia LED. Warto zwrócić uwagę, że wymogi te obowiązują niezależnie od tego, od jak dawna eksploatowane są oprawy oświetleniowe. Może to oznaczać, że modernizacja oświetlenia okaże się niezbędna niezależnie od planów remontowych danej placówki.
Natężenie oświetlenia rozumiane jest jako średnia ilość luksów [lx] na powierzchni roboczej (w przypadku szkoły będzie to blat biurka, tablica, stół demonstracyjny, a w ciągach komunikacyjnych - podłoga). W większości pomieszczeń przeznaczonych do nauki, czytania i pisania średnie natężenie powinno wynosić minimum 500 lx, a w salach przeznaczonych do samodzielnej nauki czy pracy przy komputerach czy sal muzycznych – 300 lx. Wyższe natężenia wymagane są jedynie w pracowniach plastycznych (750lx).
Współczynnik olśnienia UGR zależny jest zarówno od parametrów zastosowanych opraw oswietleniowych, jak i od gabarytów pomieszczenia, w którym się znajdują. Norma podkreśla, że należy zwracać szczególną uwagę na ten parametr, gdy kierunek widzenia jest powyżej poziomu oczu – na przykład w salach lekcyjnych, gdzie uczniowie patrzą w tablicę siedząc czy na salach gimnastycznych. W szkołach, wyłączając ciągi komunikacyjne i stołówki zalecane jest UGR<19.
Równomierność. Ważną wskazówką przy projektowaniu oświetlenia w pomieszczeniach do nauki jest uwaga, by nie stosować dużej zmienności natężeń na sąsiadujących obszarach. Zalecana równomierność (definiowana jako iloczyn natężenia minimalnego i średniego dla całego obszaru) wynosi od 0,7 do 0,6 w zależności od rodzaju pomieszczenia. Obiektowi oświetlonemu najintensywniej, np. tablicy powinny towarzyszyć dwie strefy: obszar bezpośredniego otoczenia i obszar tła, których natężenie światła powinno być niższe, różnica ta nie może być jednak zbyt duża.
Współczynnik oddawania barw Ra (CRI) dla pomieszczeń dydaktycznych rekomendowany jest na poziomie powyżej 80, co jest już standardem w oświetleniu wewnętrznym LED. Wyższy wskaźnik (Ra 90) zalecany jest w oprawach instalowanych w pracowniach artystycznych.
W placówkach edukacyjnych należy unikać migotających czy wywołujących efekt stroboskopowy źródeł światła. Takie oświetlenie męczy wzrok i obniża możliwości percepcyjne uczniów. Norma zaleca także stosowanie w salach wykładowych, lekcyjnych i audytoryjnych systemów sterowania oświetleniem, aby umożliwić regulację natężenia w zależności od potrzeb uczniów i słuchaczy oraz stosowanych w danym momencie narzędzi edukacyjnych jak projektory, tablice multimedialne czy wskaźniki laserowe.
W celu maksymalnego wydłużenia czasu eksploatacji opraw oświetleniowych – a co za tym idzie, obniżenia kosztów oświetlenia i zachowania odpowiednich parametrów – ważne jest dobre zaplanowanie konserwacji systemów oświetleniowych. W tym zakresie technologia LED wygrywa z każdym innym rozwiązaniem. Żywotność dobrze skonstruowanych opraw LED przekracza 50 000 godzin. To kilkanaście lat pracy bez wymiany źródła światła. Parametry gwarantujące długowieczność opraw LED to:
Ze względu na komfort, ale też oszczędność, planując oświetlenie w placówkach oświatowych należy wziąć pod uwagę zmienność ilości światła słonecznego o różnych porach dnia i roku. Aby nie dopuścić do zbyt wysokiego natężenia światła w ciągu dnia i zbyt niskiego po zmroku warto zastosować system sterowania oświetleniem. Najprostszym jest system DALI z włącznikami dzwonkowymi. Jednak o wiele bardziej efektywne i zaawansowane są systemy sterowania oparte na pomiarze czasu lub czujnikach oświetlenia, dostosowujące strumienie świetlne poszczególnych opraw do rzeczywistej ilości światła w pomieszczeniu. Obecnie istnieje wiele różnych standardów, które wykorzystać można w zarządzaniu oświetleniem, dzięki czemu każda szkoła może stać się inteligentnym budynkiem
Projektując oświetlenie w obiektach edukacyjnych należy odpowiednio dobrać obudowy opraw oświetleniowych. Na przykład w salach gimnastycznych i halach sportowych, gdzie oprawy mogą być narażone na uszkodzenie, doskonale sprawdzają się oprawy o podwyższonej odporności: IK08 lub IK10. Takie parametry posiadają naświetlacze LED NORMA oraz oprawy AQUARIUS, które sprawdzają się w każdych warunkach. Z kolei do łazienek, kuchni czy pracowni szkolnych warto wybrać oprawy o wyższej szczelności IP65 i oprawy posiadające atesty, np. Polskiego Związku Higieny.